Czy Twój aparat robi prześwietlone zdjęcia? Aparat działał poprawnie, ale nagle zaczął rejestrować zbyt jasne zdjęcia (niedoświetlone / prześwietlone)? Zapraszamy do lektury tego wpisu, w którym wskażemy najczęstsze powody problemów sprzętowych, które mają wpływ na jasność zdjęć. Artykuł ten nie dotyczy kwestii ustawień, a usterek sprzętowych. Zdajemy sobie sprawę, jak skomplikowane mogą być aparaty, dlatego na wstępie polecamy wykluczenie z listy potencjalnych usterek sprzętowych problemów z doborem parametrów naświetlania. W tym celu prosimy wykonać zdjęcie w jasnym otoczeniu, ustawiając aparat w tryb auto (kolor zielony na kółku/przełączniku trybów pracy). Jeśli problem zniknął, należy wrócić do wcześniej używanego trybu pracy aparatu, np. priorytet przysłony (tryb A lub Av), i sprawdzić różne parametry korekty ekspozycji (tzw. drabinka). Jak wprowadzić i korzystać z korekty ekspozycji (EV) opisuje szczegółowo instrukcja obsługi danego modelu aparatu.

Prześwietlone zdjęcia – uszkodzona przysłona

Najczęstszym powodem, przez który aparat robi prześwietlone zdjęcia (pomimo poprawnych parametrów naświetlania), jest nieprawidłowe funkcjonowanie przysłony. Zarówno w lustrzankach, bezlusterkowcach, jak i w wielu aparatach kompaktowych w konstrukcji obiektywu umieszczona jest przysłona, której zadaniem jest dopuszczanie wskazanej ilości światła. Użytkownik lub automatyka aparatu dobiera odpowiednią ilość światła wpadającego przez obiektyw, zwiększając lub zmniejszając otwór, przez który światło dociera na płaszczyznę rejestrującą obraz (matryca, błona światłoczuła, itd.). Im większa wartość przysłony (np. f/8, f/16), tym mniejszy otwór, a tym samym mniej światła dociera do matrycy. Zatem jeśli dojdzie do zaburzenia funkcjonowania przysłony (m.in. zablokowanie na minimalnej wartości np. f/2.8), do matrycy dotrze zbyt duża ilość światła, co może doprowadzić do sytuacji, że aparat robi zbyt jasne zdjęcia.

W celu sprawdzenia, czy to przysłona uległa usterce polecamy jej obserwację, czyli fotografując z różnymi parametrami przysłony (najlepiej korzystając z funkcji priorytetu przysłony, tj. trybu pracy A lub Av w aparacie) lub używając przycisku podglądu przysłony (jeśli aparat taki posiada), zaglądając przez przednią soczewkę obiektywu, zwrócić uwagę, czy w trakcie wykonywania zdjęć przysłona otwiera się i domyka. Brak pracy przysłony (zwiększania lub zmniejszania otworu, przez który wpada światło) oznaczać może awarię tego elementu. Jeśli przysłona nie pracuje prawidłowo, polecamy wysłanie do serwisu zarówno aparatu, jak i obiektywu.

Usterka mechanizmu sterowania przysłoną

Najpopularniejsze mocowania (m.in.: Canon EF, Canon RF, Sony E, Nikon Z) korzystają z komunikacji między aparatem a obiektywem w sposób elektroniczny (informacje są przekazywane przez styki). Istnieją jednak bagnety oraz obiektywy, które przekazywanie informacji o wielkości otworu przysłony realizują mechanicznie, tj. przez popychacz przysłony. Na rynku coraz mniej jest dostępnych takich sprzętów, niemniej jednak nie możemy nie poruszyć kwestii usterki mechanizmu sterowania przysłoną. Uszkodzenie tego elementu może zostać spowodowane zarówno przez użytkownika (upadek aparatu, uszkodzenie podczas instalacji obiektywu w bagnecie, zapiaszczenie, itp.), przez wadliwą konstrukcję popychacza w aparacie, jak i przez zastosowanie obiektywu lub adaptera firm trzecich. Jeśli Twój aparat robi prześwietlone zdjęcia, a jego konstrukcja zawiera popychacz przysłony (patrz zdjęcie powyżej), to może okazać się, że usterce uległ ten element i niezbędna będzie wizyta sprzętu w serwisie. Nie polecamy sprawdzania poprawności funkcjonowania tego mechanizmu we własnym zakresie, gdyż ręczne przesuwanie popychaczem przysłony może doprowadzić do jego zniszczenia.

Usterka migawki

Prześwietlone lub zdecydowanie jaśniejsze paski na zdjęciach to jedne z najczęstszych objawów awarii migawki w aparacie. Więcej na temat migawki, jej roli w aparacie, usterkach oraz naprawie piszemy tutaj  . Migawka odgrywa istotną rolę w procesie rejestracji zdjęć, dlatego jej nieprawidłowe funkcjonowanie powinno być jak najszybciej zgłoszone do serwisu.

Pomiar światła

Aparaty, wspierając nas fotografów w staraniach o właściwą ekspozycję naświetlania, przychodzą z pomocą i oferują kilka trybów pomiaru światła, m.in.: matrycowy, centralnie ważony, punktowy (nazewnictwo oraz dostępność trybów zależna jest od producenta). W określonych sytuacjach jedne sprawdzają się lepiej niż pozostałe. Nie ma jednego, idealnego trybu, który sprawdzałby się w każdych warunkach. Trybem, który najczęściej stwarza problemy i zaskakuje użytkownika, jest pomiar punktowy, który jest najbardziej czuły na minimalne różnice podczas kadrowania. To właśnie ten tryb potrafi zaskoczyć i wprowadzić w konsternację nieświadomego użytkownika. Tryb ten mierzy światło tylko w danym miejscu (punkcie), nie biorąc pod uwagę reszty kadru. Dlatego korzystając z tego rodzaju pomiaru światła, zwłaszcza nieświadomie, może dojść do prześwietlania zdjęć. Warto na podstawie informacji zawartych w instrukcji obsługi aparatu sprawdzić, z jakiego trybu korzysta aparat i w przypadku problemów zmienić go, np. na centralnie ważony lub matrycowy (wielosegmentowy).

Uszkodzony sensor pomiaru światła

Aparaty bezlusterkowe dokonują pomiaru światła na podstawie odczytu z matrycy, natomiast lustrzanki posiadają dedykowany sensor umieszczony najczęściej w pobliżu wizjera. Moduł ten składa się, m.in. z niedużego czujnika odpowiedzialnego za pomiar jasności, rozpoznawanie kolorów i kształtów (np. twarzy), informacje o odległości, a także wspieranie systemu AF. Jeśli aparat robi prześwietlone zdjęcia – a konstrukcja sprzętu opiera się na specjalnym czujniku do pomiaru światła – to może oznaczać jego uszkodzenie, np. w wyniku uderzenia. Diagnozą usterki powinni zająć się technicy, na podstawie czynności serwisowych sprzętu, który został dostarczony do serwisu.

Podsumowanie
Zbyt jasne zdjęcia (prześwietlone lub niedoświetlone) mogą być spowodowane złym doborem parametrów naświetlania, wprowadzonej korekty ekspozycji lub wybranego trybu pomiaru światła. Jeśli, mimo poprawnych ustawień, aparat robi zbyt jasne zdjęcia, mogło dojść do usterki:
– przysłony,
– mechanizmu sterowania przysłoną,
– migawki,
– czujnika pomiaru światła.